• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to footer
  • HOME
  • ABOUT CHINA
    • NEWS
    • TESTIMONIES
    • OP-EDS
    • FEATURED
    • GLOSSARY
    • CHINA PERSECUTION MAP
  • FROM THE WORLD
    • NEWS
    • OP-EDS
    • FEATURED
    • TESTIMONIES
  • INTERVIEWS
  • DOCUMENTS AND TRANSLATIONS
    • DOCUMENTS
    • THE TAI JI MEN CASE
    • TRANSLATIONS
  • EVENTS
  • ABOUT
  • EDITORIAL BOARD
  • TOPICS

Bitter Winter

A magazine on religious liberty and human rights

three friends of winter
Home / Documents and Translations

Zijn afvalligen betrouwbaar? 5. Waarom sommigen afvallig worden

03/18/2022Massimo Introvigne |

Ex-leden die afvallig worden ‘leren’ die rol vaak van antisektebewegingen.

door Massimo Introvigne

Artikel 5 van 5. Lees artikel 1, artikel 2, artikel 3 en artikel 4.

Read the original article in English.

Apostates: An anti-cult demonstration.
Een antisektedemonstratie (bron).

In het vorige artikel hebben we gezien dat de begrippen ex-leden en afvalligen niet door elkaar gehaald moeten worden. De meeste ex-leden koesteren niet vijandige gevoelens tegenover de organisatie die ze hebben verlaten. Slechts een paar van hen worden radicale tegenstanders. Maar waarom? Wat zijn de specifieke kenmerken van degenen die afvallig worden?

Er zijn twee factoren die wetenschappers in overweging hebben genomen. De eerste heeft te maken met de religieuze organisatie en de tweede met het losmakingsproces. Er wordt normaal gesproken van uitgegaan dat hoe controversiëler de religieuze organisatie is, hoe hoger het aantal afvalligen zal zijn. Bromley benadrukte dat, hoewel er van alle religies afvalligen zijn, ze het meest voorkomen onder ex-leden van groeperingen die hun tegenstanders met succes als ‘ondermijnend’ hebben bestempeld. Daarentegen verlaten leden van zeer gerespecteerde organisaties deze eerder als overloper dan als afvallige.

Vergelijkingen worden bij voorkeur gemaakt tussen vrijwilligersorganisaties waarbij iemand zich vrijwillig aansluit dan tussen denominaties of kerken waarin iemand is geboren. Er zijn echter verschillende vrijwilligersorganisaties binnen de hoofdreligies, zoals religieuze ordes, lekenbewegingen en zelfs het priesterschap in de rooms-katholieke kerk in het algemeen. Hoewel er onder voormalige katholieke priesters en nonnen afvalligen zijn die duidelijk van zich laten horen, verwijten velen die het priesterschap neerleggen of uit een andere religieuze orde treden eerder zichzelf dat ze niet hebben kunnen voldoen aan de normen van de kerk. Bijgevolg zullen zij hun ervaring vaak reconstrueren als een Type I-verhaal, dat van de overloper. Dit gebeurt, volgens Bromley en anderen, omdat de Rooms-Katholieke Kerk een machtige (hoewel natuurlijk niet onomstreden) organisatie is. Zij is dus vaker wel dan niet in staat om met leden die de kerk verlaten verhalen op te stellen die de schade beperken. Organisaties die daarentegen als ondermijnend worden gezien, waaronder de meeste nieuwe religieuze organisaties, zijn doorgaans minder goed in staat met leden die de organisatie verlaten verhalen op te stellen die de schade beperken, en daardoor brengen ze meer afvalligen voort.

Deze theoretische aanname lijkt op het eerste gezicht volkomen redelijk, maar wordt niet volledig bevestigd door empirisch onderzoek. Nieuwe religieuze bewegingen worden gewoonlijk als ondermijnend bezien, en lijken meer afvalligen te hebben die duidelijk van zich laten horen. Zoals we hebben gezien, blijkt echter uit enquêtes – als ze tenminste kunnen worden afgenomen – dat slechts een klein deel van de ex-leden van zelfs de meest controversiële religieuze bewegingen afvallig is.  Een ruime meerderheid van de ex-leden kan een gewone verlater genoemd worden en sommige van hen zelfs overloper.

Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen zichtbare en onzichtbare ex-leden. De meeste ex-leden zijn onzichtbaar in zoverre dat zij niet in gesprek willen gaan over hun voormalige lidmaatschap. In feite kan hun bestaan alleen ontdekt worden door een kwantitatief onderzoek waarin toegang kan worden verkregen tot de ledenadministratie van een groepering. Zij zijn waarschijnlijk nog minder bereid tot deelname aan een kwalitatief, sociologisch onderzoek. Zichtbare ex-leden zijn voornamelijk afvalligen. De vijandige groep waar ze zich sindsdien bij aan hebben gesloten, doet er alles aan om ervoor te zorgen dat ze zichtbaar zijn.

Eigenlijk is de belangrijkste factor het losmakingsproces. Uit alle onderzoeken blijkt dat degenen die ontvoerd zijn en succesvol ‘gedeprogrammeerd’, d.w.z. blootgesteld zijn aan intense psychologische druk om de ‘sekte’ te verlaten, eerder geneigd zijn afvallig te worden. Degenen die succesvol ‘gedeprogrammeerd’ zijn, vormen een minderheid van de mensen die de als ‘sekte’ bestempelde bewegingen hebben verlaten. Dit geldt ook voor afvalligen.

Een percentage van degenen die een religieuze organisatie verlaten, krijgt voor, tijdens of na het losmakingsproces te maken met een antisektebeweging, zelfs als ze niet gedeprogrammeerd zijn. Dit gebeurt omdat het losmakingsproces is geïnitieerd door een familielid die contact heeft opgenomen met een antisektebeweging, of omdat de personen die overwegen een religie te verlaten nieuwsgierig zijn naar of oprecht geïnteresseerd in kritiek op de religie waar ze deel van uitmaken.

In het vorige artikel vertelde ik over mijn kwantitatieve onderzoek naar ex-leden van een esoterische groep in Frankrijk genaamd New Acropolis. 8,3% van de respondenten gaf aan dat contact met een antisektebeweging een rol had gespeeld in het losmakingsproces. 70% van de afvalligen had contact gehad met een antisektebeweging. 90% van degenen die contact hadden gehad met een antisektebeweging beschouwde New Acropolis als ‘een sekte’, tegenover 10,3% van de rest. 80% van hen geloofde dat ze waren ‘gehersenspoeld’, tegenover 6,7% van de rest. Voor sommige ex-leden komt afvalligheid in psychologisch opzicht goed uit . Ze kunnen namelijk de schuld voor daden en overtuigingen die nu verkeerd of zelfs gek lijken, in de schoenen schuiven van de ‘kwaadaardige’ beweging die hen heeft ‘gehersenspoeld’ of tot ‘slaaf’ gemaakt.

Steven Hassan, een van degenen die van afvalligheid zijn carrière heeft gemaakt (bron)
Steven Hassan, een van degenen die van afvalligheid zijn carrière heeft gemaakt (bron),

De antisektebeweging speelt dus een belangrijke rol in de ontwikkeling van ex-leden tot afvalligen. Tegelijkertijd ‘spelen de afvallige verklaringen een belangrijke rol bij de initiatieven voor sociale controle waar de antisektebeweging verantwoordelijk voor is’, zoals Bromley schreef. Die initiatieven zijn erop gericht de nieuwe religieuze beweging te discrimineren en waar mogelijk onder druk te zetten. Een paar afvalligen (zoals Steven Hassan, een afvallige van de verenigingskerk) werden deprogrammeurs en verkregen zelfs professionele en academische diploma’s. Veel andere blijven contact houden met antisektebewegingen en blijven zich inzetten voor de ‘degradatie van de morele status’ van de organisatie die ze hebben verlaten, om met Bromley’s woorden te spreken. Daartoe ‘worden tevreden leden weggezet als gehersenspoeld, burgerprojecten gepresenteerd als PR-stunts, leden spottend fronttroepen genoemd’ en de geleerden die twijfelen aan de verslagen van afvalligen bestempeld als ‘sekteverdedigers’.

Bromley beschrijft ook verschillende ‘carrières voor afvalligen’. Sommige leven van of verdienen een aanzienlijk deel van hun inkomen uit de verkoop van boeken en het houden van lezingen over de organisatie die ze hebben verlaten. Andere werven andere ex-leden en proberen van hen ook afvalligen te maken. In hun aanvallen tegen religies die zij als ‘sekte’ bestempelen gebruiken antisektebewegingen op hun beurt de afvalligen om te beweren dat ‘de vermeende vergrijpen zo fundamenteel en alomvattend zijn dat claims van onschuld meteen verworpen moeten worden.’ Als door het verspreiden van verhalen van afvalligen een ‘sfeer is ontstaan met een vijandige publieke opinie, wordt er opgeroepen tot ‘sociale controle’ en ‘overheidsmaatregelen’ middels ‘hoorzittingen’, rechtszaken en overheidsdiscriminatie. (Bromley, ‘The Social construction of Contested Exit Roles’, 42-3)

Hieruit kunnen we concluderen dat afvalligen het zichtbaarst zijn, ook al vormen ze een betrekkelijk kleine minderheid van de ex-leden van nieuwe religieuze organisaties. Ze worden gebruikt door antisektebewegingen, ze zijn makkelijk bereikbaar voor de media of staan klaar om te getuigen in rechtszaken tegen de organisaties waar ze vroeger lid van waren..

Degenen die deze reeks gevolgd hebben zullen menen dat daaruit de volgende twee conclusies te trekken zijn: afvalligen vertegenwoordigen niet de grotere groep van ex-leden en hun verhalen zijn ongetwijfeld gevormd door hun kennismaking met antisektebewegingen en hun ideologie.

Natuurlijk is niet alles wat een afvallige verklaart onjuist. Geen wetenschapper op het gebied van nieuwe religieuze bewegingen zal stellen dat de verklaringen van afvalligen alleen onwaarheden bevatten. In tegenstelling tot wat de spotprenten suggereren die tegenstanders verspreiden, negeren wetenschappers die kritisch kijken naar de antisektebewegingen de literatuur van afvalligen niet. Integendeel, ze verzamelen ze en publiceren er vaak bibliografieën over, die vrij gedetailleerd en compleet zijn. Ze erkennen ook dat afvalligen kunnen helpen bij het formuleren van vragen die wetenschappers kunnen beantwoorden in toekomstig onderzoek. In sommigen gevallen kunnen ze als klokkenluider fungeren door de aandacht te richten op echt illegale activiteiten die de autoriteiten kunnen nagaan.

In andere gevallen is de wetshandhaving misleid door valse beschuldigingen en dat heeft geleid tot onnodig lijden. Kijk bijvoorbeeld naar Rusland en Centraal Azië. Veel internationale organisaties en ngo’s hebben wat daar gebeurt omschreven als regelrechte vervolging van de Jehovah’s Getuigen. De behandeling van de Jehovah’s Getuigen aldaar wordt gerechtvaardigd met behulp van een waslijst aan beschuldigingen die is opgesteld door Jerry Bergman, een geleerde op het gebied van microbiologie (waar hij overigens zeer omstreden is) en niet op het gebied van religie. Hoewel Bergman in 1999 een bruikbare bibliografie heeft samengesteld over de vroege jaren van de Jehovah’s Getuigen, schrijft hij eerder als een boos ex-lid dat de organisatie van Jehovah’s Getuigen heeft verlaten dan als een neutrale geleerde. Zijn beschuldigingen zijn vertaald naar het Russisch en gemakkelijk op internet te vinden. Deze beschuldigingen hebben de religieuze vrijheid en mensenrechten ernstig beschadigd in landen die eens deel uitmaakten van de Sovjet-Unie.

Jerry Bergman (van Twitter)
Jerry Bergman (van Twitter).

Media en rechtbanken zouden er goed aan doen in gedachten te houden dat afvalligen niet de grote groep van ex-leden van een nieuwe religieuze beweging vertegenwoordigen. De afvalligen vormen daarbinnen een minderheid en zijn per definitie niet de enige of meest betrouwbare getuigen van het leven in een nieuwe religieuze beweging. Ja, het klopt dat ze er ooit deel van uitmaakten, maar veel leden of ex-leden die niet afvallig zijn geworden deden dat ook. Afvalligheid wordt gekenmerkt door socialisatie in de antisektegemeenschap, de aanvaarding van hun ideologie en een radicale strijd tegen de beweging die de afvalligen hebben verlaten. Deze factoren leiden tot de ontwikkeling van een vertekend beeld en vooroordelen. Wat de afvalligen zeggen als ‘de waarheid’ over nieuwe religieuze bewegingen aannemen zou hetzelfde zijn als het morele karakter van een gescheiden persoon beoordelen op basis van de verklaringen van een boze ex-partner, of je mening over de Katholieke Kerk volledig baseren op het getuigenis van ontevreden ex-priesters.

Verklaringen van afvalligen moeten niet genegeerd worden. Om een neutraal en objectief beeld te verkrijgen, moet triangulatie worden toegepast, waarbij verklaringen van afvalligen worden vergeleken met verklaringen van leden die nog wel bij de organisatie horen, ex-leden die niet afvallig zijn geworden, wetenschappers die de relevante interne publicaties hebben bestudeerd en interviews hebben afgenomen, archiefwerk en participerende observatie. Als daadwerkelijk triangulatie wordt toegepast, krijgen de beschuldigde groepen ook de gelegenheid om de beschuldigingen van de afvalligen te onderzoeken en erop te reageren. Media die triangulatie toepassen en al deze bronnen raadplegen leveren kwaliteitsjournalistiek. Mediaberichten die alleen of bijna alleen zijn gebaseerd op verslagen van afvalligen, zijn manieren om afrekening te houden en instrumenten die leiden tot discriminatie.  

Tagged With: Apostates

Massimo Introvigne
Massimo Introvigne

Massimo Introvigne (born June 14, 1955 in Rome) is an Italian sociologist of religions. He is the founder and managing director of the Center for Studies on New Religions (CESNUR), an international network of scholars who study new religious movements. Introvigne is the author of some 70 books and more than 100 articles in the field of sociology of religion. He was the main author of the Enciclopedia delle religioni in Italia (Encyclopedia of Religions in Italy). He is a member of the editorial board for the Interdisciplinary Journal of Research on Religion and of the executive board of University of California Press’ Nova Religio.  From January 5 to December 31, 2011, he has served as the “Representative on combating racism, xenophobia and discrimination, with a special focus on discrimination against Christians and members of other religions” of the Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE). From 2012 to 2015 he served as chairperson of the Observatory of Religious Liberty, instituted by the Italian Ministry of Foreign Affairs in order to monitor problems of religious liberty on a worldwide scale.

www.cesnur.org/

Related articles

  • Zijn afvalligen betrouwbaar? 2. Zogenaamde afvalligen

    Zijn afvalligen betrouwbaar? 2. Zogenaamde afvalligen

  • Voiko luopioihin luottaa? 5. Miksi joistakuista tulee luopioita?

    Voiko luopioihin luottaa? 5. Miksi joistakuista tulee luopioita?

  • Zijn afvalligen betrouwbaar? 3. Geloofsverlating en captivity narratives

    Zijn afvalligen betrouwbaar? 3. Geloofsverlating en captivity narratives

  • Zijn afvalligen betrouwbaar? 4. Niet alle ex-leden zijn afvalligen

    Zijn afvalligen betrouwbaar? 4. Niet alle ex-leden zijn afvalligen

Keep Reading

  • Er frafalne pålitelige? 4. Ikke alle tidligere medlemmer er frafalne
    Er frafalne pålitelige? 4. Ikke alle tidligere medlemmer er frafalne

    Det er dessverre slik at mediene ofte blander sammen to vidt forskjellige kategorier: tidligere medlemmer av religiøse organisasjoner og frafalne. De fleste eks-medlemmer er ikke frafalne.

  • Sind Apostaten vertrauenswürdig? 5. Warum manche zu Apostaten werden
    Sind Apostaten vertrauenswürdig? 5. Warum manche zu Apostaten werden

    Ehemalige Mitglieder, die abtrünnig werden, „lernen“ ihre Rolle oft von Anti-Kult-Bewegungen.

  • Voiko luopioihin luottaa? 4. Kaikki uskonnoista irtautuneet eivät ole luopioita
    Voiko luopioihin luottaa? 4. Kaikki uskonnoista irtautuneet eivät ole luopioita

    Tiedotusvälineet ikävä kyllä usein sekoittavat kaksi täysin eri kategoriaa: uskonnollisten järjestöjen entiset jäsenet ja luopiot. Useimmat uskonnoista irtautuneet eivät ole luopioita.

  • Voiko luopioihin luottaa? 3. Uskonnosta irtautuminen ja sieppaustarinat
    Voiko luopioihin luottaa? 3. Uskonnosta irtautuminen ja sieppaustarinat

    Lahkojen vastaisten tarinoiden – jotka muistuttavat vanhoja tarinoita intiaanien sieppaamista valkoihoisista neitosista – ja uskonnosta irtautumista koskevan tieteellisen tutkimuksen välillä on olennainen ero

Primary Sidebar

Support Bitter Winter

Learn More

Follow us

Newsletter

Most Read

  • Pro-Chinese Propaganda by The World Muslim Communities Council: Uyghurs Strike Back by Gulfiye Y
  • Zhanargul Zhumatai: “Help Me, I Just Want to Leave China” by Ruth Ingram
  • L. Ron Hubbard, Scientology, and the Visual Arts. 1. The Aesthetic Mind by Massimo Introvigne
  • Stricter Rules on Private Tutoring Protect Ideology Rather than Parents by Wang Zhipeng
  • Japan Religious Donations Law. 4. The Return of Brainwashing by Massimo Introvigne
  • Hong Kong: Christian Scholar Peng Manyuan Released but Not Rehabilitated by Gladys Kwok
  • The Weaponization of the CCP’s “Zero COVID” Against Tibet by Marco Respinti
  • L. Ron Hubbard, Scientology, and the Visual Arts. 3. Art as Communication by Massimo Introvigne
  • L. Ron Hubbard, Scientology, and the Visual Arts. 4. Art and Illustration by Massimo Introvigne
  • L. Ron Hubbard, Scientology, and the Visual Arts. 5. Professionals vs. Amateurs by Massimo Introvigne

CHINA PERSECUTION MAP -SEARCH NEWS BY REGION

clickable geographical map of china, with regions

Footer

Instant Exclusive News
Instant Exclusive News

EDITORIAL BOARD

Editor-in-Chief

MASSIMO INTROVIGNE

Director-in-Charge

MARCO RESPINTI

ADDRESS

CESNUR

Via Confienza 19,

10121 Turin, Italy,

Phone: 39-011-541950

E-MAIL

We welcome submission of unpublished contributions, news, and photographs. Each submission implies the authorization for us to edit and publish texts and photographs. We reserve the right to decide which submissions are suitable for publication. Please, write to INFO@BITTERWINTER.ORG Thank you.

Newsletter

Follow us

LINKS

orlir-logo hrwf-logo cesnur-logo

Copyright © 2023 · Bitter Winter · PRIVACY POLICY· COOKIE POLICY