• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to footer
  • HOME
  • ABOUT CHINA
    • NEWS
    • TESTIMONIES
    • OP-EDS
    • FEATURED
    • GLOSSARY
    • CHINA PERSECUTION MAP
  • FROM THE WORLD
    • NEWS GLOBAL
    • TESTIMONIES GLOBAL
    • OP-EDS GLOBAL
    • FEATURED GLOBAL
  • INTERVIEWS
  • DOCUMENTS AND TRANSLATIONS
    • DOCUMENTS
    • THE TAI JI MEN CASE
    • TRANSLATIONS
    • EVENTS
  • ABOUT
  • EDITORIAL BOARD
  • TOPICS

Bitter Winter

A magazine on religious liberty and human rights

three friends of winter
Home / Documents and Translations

De Gentse uitspraak over Jehovah’s Getuigen: Afwijkend of De nieuwe realiteit?

01/07/2022James Richardson |

In een ongekend vonnis interpreteren rechters de artikelen 9, 10 en 11 van het EVRM totaal anders dan al lang gebruikelijk was.

door James T. Richardson*

* Een paper gepresenteerd tijdens het webinar Jehovah’s Witnesses, Shunning, and Religious Liberty: The Ghent Court Decision, 9 april 2021 [zie de video van het webinar].

Read the original article in English.

From the Watchtower, January 15, 2013: “Hoping that a loved one will return to Jehovah.”
Uit ‘De Wachttoren’ van 15 januari 2013: ‘Hopen dat iemand van wie je houdt weer naar Jehovah terugkeert.’

In 2007 heeft de Belgische regering een nieuwe, zeer omvangrijke antidiscriminatiewet aangenomen, als antwoord op een richtlijn van de Europese Unie om wetten tegen discriminatie op te stellen die in overeenstemming zijn met EU-waarden. De wet was bedoeld om de waarde van non-discriminatie prioriteit te geven boven andere zaken, en heeft zowel strafrechtelijke als civielrechtelijke elementen, zodat zaken op beide betrekking kunnen hebben. Het Grondwettelijk Hof van België heeft echter bepaald dat de wet beperkingen heeft en dat bij de toepassing ervan enkele uitzonderingen moeten worden toegestaan, waaronder bij interne aangelegenheden van religieuze groeperingen.

In 2015 spande de officier van justitie van Gent namens enkele voormalige leden een zaak aan tegen een plaatselijke gemeente van Jehovah’s Getuigen voor het overtreden van de Antidiscriminatiewet, vanwege hun gebruik om degenen te mijden die de gemeente hebben verlaten of zijn uitgesloten. In de rechtszaak werd een beroep gedaan op zowel strafrechtelijke als civielrechtelijke elementen van de wet. De rechtszaak leek goed gecoördineerd te zijn en het resultaat van een georganiseerde poging om de Jehovah’s Getuigen aan te vallen. De eisers en een aantal getuigen beweerden dat de gemeente ‘had aangezet tot discriminatie of tot segregatie jegens een persoon’ en ‘had aangezet tot haat of geweld jegens een persoon’, wat in strijd is met de strafrechtelijke elementen van de Antidiscriminatiewet.

Via haar raadsman legde de verwerende gemeente gedetailleerd aan de rechtbank uit wat de theologische basis is voor het gebruik om mensen mijden. Aanvankelijk claimde de gemeente ook dat er sprake was van een schending van artikel 6.1 van het EVRM (recht op een eerlijk en onpartijdig proces). Maar deze claim werd afgewezen, net als de claim dat de verjaringstermijn van toepassing was. In de andere verweren werd onder meer een beroep gedaan op artikel 19 van de Belgische Grondwet dat ‘vrijheid van eredienst, de vrije openbare uitoefening ervan, alsmede de vrijheid om op elk gebied zijn mening te uiten’ garandeert en artikel 21 dat bepaalt: ‘De Staat heeft niet het recht zich te bemoeien met de benoeming of de installatie der bedienaren van enige eredienst.’ De gemeente verwees ook naar de artikelen 9, 10 en 11 van het Europees Verdrag, die de vrijheid van godsdienst, vereniging en meningsuiting waarborgen, en beweerde dat zowel de door deze artikelen vereiste plicht tot neutraliteit en onpartijdigheid als de daadwerkelijke inhoud ervan geschonden zou worden, als de rechtbank de aanklacht bewezen zou achten.

Al deze claims op grond van het EVRM werden door de rechtbank afgewezen. Deze stelde dat zij niet absoluut waren, onder verwijzing naar artikelen 9.2, 10.2 en 11.2. De rechtbank negeerde ook de omvangrijke getuigenverklaringen die de verweerder aanvoerde en het andere bewijsmateriaal. Ze heeft ze niet eens behandeld in het vonnis.

Table of Contents

  • De verbazingwekkende logica van de rechtbank
  • De verbijsterende conclusies van de rechtbank
  • Het ongekende vonnis van de rechtbank
  • Mogelijke gevolgen van het vonnis

De verbazingwekkende logica van de rechtbank

Artikel 9.2 EVRM bepaalt: ‘De vrijheid zijn godsdienst te belijden of overtuiging tot uiting te brengen kan aan geen andere beperkingen worden onderworpen dan die die bij de wet zijn voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van de openbare veiligheid, voor de bescherming van de openbare orde, gezondheid of goede zeden of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.’ Met betrekking tot artikel 9.2 zei de rechtbank: ‘Een staat kan zich wel degelijk mengen in de autonomie van de geloofsgemeenschappen wanneer deze inmenging beantwoordt aan een dwingende maatschappelijke behoefte, waarbij er een redelijke verband van evenredigheid moet bestaan tussen het nagestreefde wettelijke doel enerzijds en de beperking van die vrijheden anderzijds.’

Over artikel 10.2 zei de rechtbank: ‘Het uiten van een mening is strafbaar indien hiermee wetens en willens openbaar wordt aangezet tot discriminatie, haat of geweld jegens één of meer personen wegens één van de in de wet opgesomde criteria. Aanzetten tot haat, segregatie, discriminatie of geweld op grond van een van de criteria vermeld in de Algemene Discriminatiewet kan strafbaar gesteld worden bij wet, zonder dat er sprake is van een schending van de vrijheid van meningsuiting.’ Ze verklaarde ook: ‘Artikel 10.2 EVRM bepaalt dat de uitoefening van de vrijheid van meningsuiting kan worden onderworpen aan bepaalde formaliteiten, voorwaarden, beperkingen of sancties, als die bij wet worden voorzien, en nodig zijn in een democratische samenleving, onder meer tot bescherming van de goede naam of rechten van anderen.’

Over artikel 11.2 zei de rechtbank: ‘Artikel 11.2 EVRM bepaalt […] dat de uitoefening van de vrijheid van vergadering en vereniging kan worden getoetst aan wettelijke restricties en die in een democratische samenleving nodig zijn in het belang van onder meer de bescherming van de openbare orde en het voorkomen van strafbare feiten of de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen […] Het is ook in het licht van deze restricties dat deze rechtbank zich wel degelijk kan inmengen en de bevoegdheid heeft om te oordelen over de aan de beklaagde ten laste gelegde misdrijven.’

De verbijsterende conclusies van de rechtbank

‘Door de gelovigen te onderrichten dat zij deze categorie van personen dienen te negeren, te mijden en sociaal te isoleren met als doel het berouw in hoofde van deze ex-gelovigen te bewerkstelligen zodat zij zich opnieuw  aansluiten bij de Jehovah’s Getuigen, worden het door artikel 9 EVRM en de door artikel 19 van de Belgische grondwet gewaarborgde vrijheden van geloof en te veranderen van geloof in hoofde van deze categorie van personen op ontoelaatbare wijze beperkt.’

‘In het bijzonder wordt door de wijze waarop de beklaagde het uitsluitingsbeleid propageert en onderricht aan de lokale geloofsgemeenschappen een ontoelaatbare beperking gepleegd op het door artikel 8 EVRM en artikel  22  Grondwet gewaarborgde  recht op eerbiediging van het  privé, familie- en gezinsleven in hoofde van de (ex-)leden van de Getuigen van Jehovah.’ ‘Op die manier beknot de beklaagde op ontoelaatbare wijze meerdere rechten die gewaarborgd worden door het EVRM waaronder het recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven (artikel 8 EVRM), de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst (artikel 9 EVRM), het recht op vrije meningsuiting (artikel 10 EVRM) en ten slotte het verbod op discriminatie (artikel 14 EVRM).’

‘Door dit strafbare bijzonder opzet te coveren onder de mantel van de gewaarborgde rechten van vrijheid van godsdienst en andere door haar aangehaalde rechten, doet de beklaagde zelf op een flagrante wijze afbreuk aan het door het EVRM gewaarborgde recht op eerbiediging  van het privé-, familie- en gezinsleven (artikel 8  EVRM), de vrijheid van godsdienst en de vrijheid om te veranderen van godsdienst (artikel 9), de vrijheid om zich te verenigen (artikel 11 EVRM) in hoofde van diegene die werden uitgesloten en zichzelf hebben teruggetrokken uit de geloofsgemeenschap en het verbod op discriminatie (artikel 14 EVRM).’

‘De discussie of het uitsluitingsbeleid al dan niet gebaseerd is op de interpretatie van verzen uit de Bijbel of andere geschriften, doet niet ter zake’ (de cursivering is van mij).

‘Het gedrag van de beklaagde is onverantwoordelijk en verwerpelijk. Het aanzetten tot discriminatie en het aanzetten tot het plegen van moreel geweld en haat omwille van een andersluidende geloofsovertuiging, kan in onze pluralistische samenleving onder geen beding worden getolereerd. De wetgever heeft dergelijk gedrag strafbaar gesteld. Het is dan ook de taak van justitie om een halt toe te roepen aan de door de beklaagde gepleegde  feiten. De beklaagde dient te beseffen dat zij als lid van onze democratische maatschappij de kernwaarden ervan, die ook strafrechtelijk worden beschermd, te allen tijde dient te respecteren.’

‘Het is tevens de taak van justitie om erover te waken dat de vrijheid van godsdienst en meningsuiting niet misbruikt worden om misdrijven te plegen en mensen op onherstelbare wijze moreel te schaden. In onze rechtsstaat geldt de primauteit van de wet. Religieuze regels staan in onze samenleving niet boven het recht.’

‘De rechtbank hoopt dat deze strafzaak de beklaagde bewust zal maken van de ernst van de feiten die zij gedurende jaren heeft gepleegd en dat deze strafzaak haar ertoe zal aanzetten om haar uitsluitingsbeleid onverwijld aan te passen zodat zij zich in de toekomst zal onthouden van het plegen van nieuwe strafbare feiten.’

Het ongekende vonnis van de rechtbank

Op 16 maart 2021 werd een vonnis gewezen tegen de gemeente wegens overtreding van deze strafwet en werd een boete van 96.000 euro opgelegd aan de groep (plus de kosten van de procedure). Mogelijke civielrechtelijke  straffen werden uitgesteld tot een later moment (wanneer de beroepsmogelijkheden zijn uitgeput).

Deze uitspraak is tamelijk spectaculair. De uitspraak ging ook voorbij aan expliciete verklaringen die vrijstellingen voor religieuze organisaties toestaan, in de richtlijn van de Europese Unie, die leidde tot de wet van 2007. En merk op dat het vonnis volledig voorbijging aan de omvangrijke hoeveelheid bewijsmateriaal die door verweerder in de zaak werd aangevoerd, alsook precedenten in de rechtspraak in België en de rest van de wereld, waarin werd geoordeeld dat gemeenten van Jehovah’s Getuigen hun eigen interne aangelegenheden mogen regelen.

Mogelijke gevolgen van het vonnis

Het gebruik van de artikelen 9.2, 10.2, en 11.2, tegen de JG’s betekent een radicale ommekeer in de wijze waarop de artikelen 9, 10 en 11 gewoonlijk worden toegepast in zaken waarbij minderheidsgodsdiensten betrokken zijn. Deze artikelen zijn in het verleden zeer belangrijk geweest voor de bescherming van minderheidsgodsdiensten, maar in de uitspraak van Gent zijn ze heel anders toegepast en gebruikt tegen een minderheidsgodsdienst. Dat roept een aantal vragen op.

Zou dit het begin kunnen zijn van een belangrijke verschuiving binnen de rechtssystemen in de wijze waarop het EVRM en de bepalingen over godsdienstvrijheid in de nationale grondwetten worden geïnterpreteerd in zaken waarbij minderheidsgodsdiensten betrokken zijn?

Zou het vonnis, indien gehandhaafd, vragen kunnen oproepen over de manier waarop JG-zaken zijn behandeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)? (Zij hebben sinds 1993 meer dan 60 EHRM-zaken gewonnen.)

Als het vonnis in hoger beroep in België niet wordt herroepen of als de Jehovah’s Getuigen door het EHRM niet in het gelijk worden gesteld, betekent dit dan dat rechtbanken voortaan zullen proberen de interne aangelegenheden van religieuze groeperingen te regelen?

En tot slot, hoe zouden de Jehovah’s Getuigen dergelijke zaken in de toekomst aanpakken, als rechtbanken zich met de interne aangelegenheden van de organisatie gaan bemoeien?

Tagged With: Belgium, Jehovah’s Witnesses, Religious Liberty, Shunning

James T. Richardson
James Richardson

James T. Richardson is professor emeritus of sociology and judicial studies at University of Nevada, Reno. He received his Ph.D. from Washington State University in 1968 and his J.D. from the Old College, Nevada School of Law in 1986. He taught at the University of Nevada, Reno for 48 years before retiring in 2016. He directed the master’s and doctoral Judicial Studies program for trial judges and also was a faculty member in the Sociology Department and in the Social Psychology Doctoral Program. The author or editor of 15 books and hundreds of articles and chapters in the fields of sociology of religion, new religious movements, religion and the law, he has also held several visiting post at universities in England, Australia, and elsewhere.

Related articles

  • Jehovas Zeugen: Vorwürfe des sexuellen Missbrauchs in Deutschland als haltlos entlarvt

    Jehovas Zeugen: Vorwürfe des sexuellen Missbrauchs in Deutschland als haltlos entlarvt

  • Norway: Why the European Court of Human Rights Rejected a Complaint from a Disfellowshipped Former Jehovah’s Witness

    Norway: Why the European Court of Human Rights Rejected a Complaint from a Disfellowshipped Former Jehovah’s Witness

  • “Religious Abuse of Children”: Another Assault Against Religious Liberty in Japan. 2. “Psychological abuse”

    “Religious Abuse of Children”: Another Assault Against Religious Liberty in Japan. 2. “Psychological abuse”

  • 日本の宗教献金法2. 「恐怖」と宗教的詐欺行為

    日本の宗教献金法2. 「恐怖」と宗教的詐欺行為

Keep Reading

  • Norge: Hvorfor Den europeiske menneskerettsdomstolen (EMD) avslo en klage fra et ekskludert tidligere Jehovas vitne
    Norge: Hvorfor Den europeiske menneskerettsdomstolen (EMD) avslo en klage fra et ekskludert tidligere Jehovas vitne

    Saken til en ekskludert kvinne som krevde at domstolene skulle tvinge Jehovas vitner til å gjenoppta henne, har blitt kraftig feiltolket av mediene.

  • A Second Letter by 80+ Ukrainian Academics Urges President Macron to Stop French Support to the Anti-Cult Federation FECRIS
    A Second Letter by 80+ Ukrainian Academics Urges President Macron to Stop French Support to the Anti-Cult Federation FECRIS

    The Ukrainian scholars also denounce the presence in the governmental anti-cult agency MIVILUDES of a politician who supported the Russian occupation of Crimea.

  • Media: Friends or Foes of Religious Freedom?
    Media: Friends or Foes of Religious Freedom?

    Silence, misrepresentation, and fake news transform one the most important allies of religious freedom into a pervasive and obnoxious enemy.

  • 日本の宗教献金法 4. 洗脳の復活
    日本の宗教献金法 4. 洗脳の復活

    洗脳は、新宗教研究家らによって、すでに20世紀に疑似科学として論破されていた。それが今、日本で復活している。

Primary Sidebar

Support Bitter Winter

Learn More

Follow us

Newsletter

Most Read

  • Cultural Genocide: The Indoctrination of Uyghur Children by Gulfiye Y
  • Wenzhou, Parents Asked to Sign a “Kindergarten Family Commitment Not to Believe in Religion” by He Yuyan
  • Why “Cults” (and “Brainwashing”) Do Not Exist by Massimo Introvigne
  • Pakistan: Ahmadi Mosque Vandalized by Police During Ramadan by Marco Respinti
  • A Uyghur View: Putin Got His Arrest Warrant—Xi Jinping Should Be Next by Kok Bayraq
  • Thailand and Pakistan: No Friends of Uyghur Refugees by Marco Respinti
  • “Do Not Dissolve the Unification Church!” 1. An Award-Winning Journalist Speaks Out by Masumi Fukuda

CHINA PERSECUTION MAP -SEARCH NEWS BY REGION

clickable geographical map of china, with regions

Footer

EDITORIAL BOARD

Editor-in-Chief

MASSIMO INTROVIGNE

Director-in-Charge

MARCO RESPINTI

ADDRESS

CESNUR

Via Confienza 19,

10121 Turin, Italy,

Phone: 39-011-541950

E-MAIL

We welcome submission of unpublished contributions, news, and photographs. Each submission implies the authorization for us to edit and publish texts and photographs. We reserve the right to decide which submissions are suitable for publication. Please, write to INFO@BITTERWINTER.ORG Thank you.

Newsletter

LINKS

orlir-logo hrwf-logo cesnur-logo

Copyright © 2023 · Bitter Winter · PRIVACY POLICY· COOKIE POLICY