• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to footer
  • HOME
  • ABOUT CHINA
    • NEWS
    • TESTIMONIES
    • OP-EDS
    • FEATURED
    • GLOSSARY
    • CHINA PERSECUTION MAP
  • FROM THE WORLD
    • NEWS
    • OP-EDS
    • FEATURED
    • TESTIMONIES
  • INTERVIEWS
  • DOCUMENTS AND TRANSLATIONS
    • DOCUMENTS
    • THE TAI JI MEN CASE
    • TRANSLATIONS
  • EVENTS
  • ABOUT
  • EDITORIAL BOARD
  • TOPICS

Bitter Winter

A magazine on religious liberty and human rights

three friends of winter
Home / Documents and Translations

Świadkowie Jehowy a unikanie kontaktów 1. Dlaczego praktykują unikanie kontaktów

01/21/2023Massimo Introvigne |

Unikanie kontaktów z wykluczonymi byłymi członkami wyznania to typowa praktyka religii monoteistycznych. Uczeni podają argumenty uzasadniające jej stosowanie

Massimo Introvigne

Read the original article in English.

‘Z takimi nawet nie jadajcie’: Koryntianie otrzymują wskazówki na temat unikania kontaktów. Sytuacja przedstawiona w publikacji Świadków Jehowy. Źródło: jw.org
‘Z takimi nawet nie jadajcie’: Koryntianie otrzymują wskazówki na temat unikania kontaktów. Sytuacja przedstawiona w publikacji Świadków Jehowy. Źródło: jw.org

Wygląda na to, że na całym świecie wszczyna się kampanie przeciwko Świadkom Jehowy. Są one częściowo związane z propagandą szerzoną przez kraje niedemokratyczne, w tym Rosję, które dla własnych celów zakazują działalności Świadków Jehowy i muszą usprawiedliwić działania, które są potępiane przez instytucje międzynarodowe i przez kilka państw. W pewnym stopniu są one nakręcane przez ruchy antykultowe, które też muszą znaleźć uzasadnienie dla swojego istnienia i poparcia, jakie otrzymują od rządów, twierdząc, że naprawdę niebezpieczne i rosnące jest „zagrożenie ze strony sekt”.

Jednym z głównych argumentów używanym przeciw Świadkom Jehowy jest twierdzenie, że uczą oni, iż członkowie wyznania cieszący się dobrą opinią powinni unikać kontaktów z wykluczonymi byłymi członkami wyznania (z pewnymi wyjątkami, które wyjaśnię w trzecim artykule serii), chyba że są bliskimi krewnymi i mieszkają razem. Twierdzi się, że unikanie kontaktów wyrządza szkody psychologiczne „skazanym na ostracyzm” byłym członkom wyznania i narusza ich prawa człowieka.

Chociaż ogromna większość orzeczeń sądów na świecie zajmujących się tą kwestią uznało, że unikanie kontaktów mieści się w granicach wolności religijnej Świadków Jehowy, to 16 marca 2021 roku Sąd w Gandawie (Ghent) nałożył na Świadków Jehowy grzywnę za praktykowanie „ostracyzmu”, a 26 stycznia 2022 Gubernator powiatu na Oslo i Viken w Norwegii wydał administracyjną odmowę wypłaty subwencji państwowej Świadkom Jehowy za 2021 rok, wsparcia, jakie otrzymywali przez 30 ostatnich lat, bo uznał niektóre aspekty unikania kontaktów za niedopuszczalne. Obie te decyzje zostały zaskarżone. W dniu 7 czerwca 2022 r. decyzja z Belgii została uchylona przez Sąd Apelacyjny w Gandawie, który stwierdził, że w Belgii można swobodnie nauczać i praktykować unikanie kontaktów.

W tej serii artykułów postaram się wyjaśnić, czym jest unikanie kontaktów, o którym naucza się i które się praktykuje u Świadków Jehowy, dlaczego je praktykują i dlaczego moim zdaniem ta kwestia tak naprawdę mieści się w zakresie wolności religii, z jakiej powinni korzystać nie tylko Świadkowie Jehowy.  

Praktyki podobne do unikania kontaktów są obecne w niektórych buddyjskich szkołach i w innych religiach azjatyckich. Ale unikanie kontaktów praktykowane przez Świadków Jehowy jest typowe dla religii monoteistycznych, zwanych (nie bez dyskusji) „Abrahamowymi”, czyli dla judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Twierdzenie, że jest to praktyka charakteryzująca wyłącznie Świadków Jehowy, zakrawa na propagandę. Chociaż Świadkowie Jehowy inaczej stosują tę naukę niż inne wyznania, to krótki przegląd religijnego pochodzenia praktyki unikania kontaktów pozwoli dostrzec ważny kontekst tej kwestii.

W Księdze Powtórzonego Prawa 13:6-16 uczono Żydów, jak powinni traktować odstępców, którzy porzucili religię żydowską i propagują kult innych bogów. Czytamy tam, że nawet jeśli taki odstępca to „twój brat, syn twojej matki, twój syn lub córka albo żona, co na łonie twym spoczywa albo przyjaciel tak ci miły, jak ty sam”, to „nie usłuchasz go, nie ulegniesz mu, nie spojrzysz na niego z litością, nie będziesz miał miłosierdzia, nie będziesz taił jego przestępstwa” (wszystkie cytaty pochodzą z Biblii Tysiąclecia, wyd. II). Z tej Księgi wynika, że w niektórych przypadkach takie osoby karano śmiercią. Chrześcijanie czytają w 1 Koryntian 5:13: „Usuńcie złego spośród was samych”, a w 5:11 napisano: „Z takim nawet nie siadajcie wspólnie do posiłku”. Natomiast w 2 Jana 10 i 11 czytamy: „Nie przyjmujcie go do domu 
i nie pozdrawiajcie go, albowiem kto go pozdrawia, staje się współuczestnikiem jego złych czynów”. Mahomet (ok. 570-632 r. n.e.) był radykalniejszy, bo według szeroko cytowanej hadisy znajdującej się w zbiorze Sahiba al-Buchariego, uznawanej za najbardziej autorytarne stwierdzenie Islamu zaraz po Koranie, powiedział on: „Jeśli muzułmanin wypiera się swojej [sic] religii, zabij go”.

I to były nie tylko słowa. Wykonywanie wyroków na odstępcach nie było niczym wyjątkowym wśród starożytnych Żydów. Gdy stracili oni władzę polityczną i stali się prześladowaną mniejszością, egzekucje odstępców zastąpiono rytuałami i praktykami symbolizującymi ich „śmierć”. Społeczność, w tym bliscy krewni, uważali takiego odstępcę za zmarłego. W cieszącej się autorytetem Encyclopedii Judaica pod hasłem „cherem” (unikanie kontaktów), zredagowanym przez Haima Hermana Cohna (1911-2002), wiodącego znawcę prawa żydowskiego, który był ministrem sprawiedliwości Izraela, a potem sędzią w Sądzie Najwyższym, czytamy, że odstępca „miał żyć w izolacji tylko ze swoją rodziną; żadna osoba z zewnątrz nie mogła się do niego zbliżać, jeść i pić z nim, pozdrawiać go (…) Po jego śmierci należało ukamienować trumnę, choćby symbolicznie, kładąc na niej jeden kamień”, co oznaczało symboliczną egzekucję. Nawet obecnie niektórzy ultraortodoksyjni Żydzi praktykują te zwyczaje.

Nakaz urzędowy „cherem” wydany przez żydowskiego przywódcę, Gaona z Wilna (1720-1797). Credits.
Nakaz urzędowy „cherem” wydany przez żydowskiego przywódcę, Gaona z Wilna (1720-1797). Credits.

W księdze 1, Tytule 7 i 1 paragrafie dzieła Corpus Juris Civillis skompilowanego przez cesarza Justyniana I Wielkiego (485-565), które przez kilkaset lat regulowało wszystkie aspekty życia w krajach katolickich i prawosławnych, ustanowiono prawnie, że osoby ekskomunikowane albo te, które same porzuciły wiarę, „powinny być oddzielone od przebywania z wszelkimi innymi osobami”. Nie mogły one sporządzać prawomocnych testamentów ani dziedziczyć spadków, a w niektórych przypadkach ich mienie było konfiskowane przez państwo. Aż do XX wieku katolickie prawo kanoniczne uznawało niektórych apostatów za „vitandi”, co po łacinie znaczy „(ci, których) należy unikać”, i podobne warunki wciąż istnieją w niektórych kościołach prawosławnych.

Pewnie nie ma potrzeby rozwodzić się nad Islamem, w którym przejście od kary śmierci dla odstępców—co wciąż jest stosowane w niektórych krajach—do surowej formy unikania z nimi kontaktów, jest uznawane przez znawców prawa i historii muzułmańskiej, takich jak David Cook, za znaczący postęp, bo apostaci przynajmniej nie tracą życia.

Takie zalecenia mają swoje uzasadnienie. Uczeni wyjaśniają, że wierni z czasów Abrahama żyli w świecie, w którym monoteizm był wyjątkiem, nie regułą. Starożytni Żydzi i chrześcijanie oraz pierwsi muzułmanie byli otoczeni przez politeistów, których nazywali „poganami”, i którzy z kolei uznawali monoteizm za nieracjonalny i dziwaczny. Mogło się zdarzyć, że monoteiści mieli rodziny i przyjaciół wśród politeistów. Imperium rzymskie wywierało na społeczeństwo silną presję, łącznie z prześladowaniami i egzekucjami, żeby z monoteistów z powrotem zrobić politeistów. Podobnie postępowali „pogańscy” mekkańczycy w konfrontacji z pierwszymi muzułmanami.

Zachowanie wiary monoteistycznej było bardzo trudne. Wciąż groziło jej, że zostanie zalana przez fale silniejszego i agresywniejszego politeizmu. Żydzi, chrześcijanie i potem muzułmanie musieli przyjąć nadzwyczajne środki, żeby chronić swoje zagrożone religie. Jednym ze środków było unikanie kontaktów z odstępcami, którzy w przeciwnym razie wspieraliby działanie „pogan”, co mogłoby przynieść katastrofalne skutki w postaci skażenia lub zniszczenia młodych monoteistycznych religii.

To prawda, że chrześcijanie i muzułmanie (ale nie Żydzi) z czasem zdobyli polityczną potęgę. Byli jednak świadomi kruchości monoteizmu i zdecydowali, żeby utrzymać postanowienia przeciwko odstępcom.

Przez parę wieków odstępcy byli karani i izolowani przez państwa, co wciąż ma miejsce w kilku krajach muzułmańskich. W chrześcijaństwie zarówno Marcin Luther (1483-1546), jak i Jan Kalwin (1509-1564) uważali, że ochrona wiernych przed odstępcami to zadanie państwa, to we współczesnych czasach stopniowo zaczęła się pojawiać idea wolności religijnej. Tak naprawdę ta idea sprawiła, że praktyka unikania kontaktów stała się nie mniej, a bardziej rygorystyczna. Grupy protestanckie popierające rozdział kościoła od państwa utrzymywały, że odstępcy nie powinni być karani przez państwo, które nie ma interesu w rozstrzyganiu sporów religijnych. Nie zostawiły jednak odstępców w spokoju, ale sprywatyzowały represję apostazji. Ponieważ państwo poproszono o nieingerowanie w takie sprawy, powstrzymywanie niebezpieczeństwa związanego z odstępstwem spadło na barki poszczególnych wiernych, w pierwszej kolejności krewnych i bliskich przyjaciół danego odstępcy.  

Kto wie o prostym i przestarzałym sposobie życia Amiszów, być może też wie, że trzymają się oni rygorystycznej wersji praktyki stosowanej przez pierwszych protestantów, tzw. „Meidung”, czyli unikania kontaktów. Ale mało kto zdaje sobie sprawę, że gdy wprowadzano praktykę „Meidung”, była ona uważana za postęp. Amisze uciekli do Ameryki Północnej, żeby zapewnić sobie prawo do swobód religijnych. W ramach wolności religijnej odstępców nie karano śmiercią, a przemoc fizyczna była wobec nich zakazana. Mogli jechać, gdzie tylko chcieli, a jeśli mieli takie tendencje mogli zakładać oddzielne społeczności religijne. Jedyna sankcja, jaką na nich nakładano, było „Meidung”, czyli ścisłe oddzielenie od przyjaciół i krewnych, co zapewne było bolesne, ale z pewnością lepsze niż spalenie na stosie lub utopienie w lodowatej rzece Limmat, co było stosowaną karą dla odstępców w protestanckim Zurychu.

Poster for one among several movies about shunning as practiced by the Amish. From Twitter.
Plakat reklamujący jeden z kilku filmów poruszających kwestię unikania kontaktów praktykowaną przez Amiszów. Źródło: Twitter.

Dzisiaj większość chrześcijan uznaje wzywanie państwa do karania lub egzekucji apostatów za historię lub dowód istnienia religii sprzecznych ze współczesnym demokratycznym kodeksem moralnym. Wciąż uznaje się fakt, że brak kontroli nad odstępcami może doprowadzić do podkopania wiary wyznawców lub zniszczenia społeczności religijnej. Ale kwestie radzenia sobie z odstępcami pozostawiono poszczególnym osobom i rodzinom, a nie państwu.

Oczywiście Świadkowie Jehowy powiedzą, że stosują praktykę unikania kontaktów nie z historycznych czy socjologicznych powodów, ale ponieważ naucza tego Biblia, zwłaszcza 1 Koryntian 5:11 i 13 oraz 2 Jana 10 i 11. Podobnie pobożny Muzułmanin będzie utrzymywał, że stosunek Islamu do apostazji wynika po prostu z Boskiego objawienia i słów samego proroka Mahometa. To są wewnętrzne stosunki, zwane w socjologii „emic” („emicznymi”), które należy uznawać i szanować. Uczeni jako osoby z zewnątrz patrzą na to z innego punktu widzenia, tzw. „etic” („etycznego”, termin techniczny, którego nie należy mylić z „etyką”). Perspektywa „etic” nie zastępuje „emicznej”. Ale pokazuje, że stosunek Świadków Jehowy do unikania kontaktów, praktyki będącej częścią historii monoteizmu, nie jest niczym dziwnym, irracjonalnym ani niezwykłym.

Tagged With: Jehovah’s Witnesses, Shunning

Massimo Introvigne
Massimo Introvigne

Massimo Introvigne (born June 14, 1955 in Rome) is an Italian sociologist of religions. He is the founder and managing director of the Center for Studies on New Religions (CESNUR), an international network of scholars who study new religious movements. Introvigne is the author of some 70 books and more than 100 articles in the field of sociology of religion. He was the main author of the Enciclopedia delle religioni in Italia (Encyclopedia of Religions in Italy). He is a member of the editorial board for the Interdisciplinary Journal of Research on Religion and of the executive board of University of California Press’ Nova Religio.  From January 5 to December 31, 2011, he has served as the “Representative on combating racism, xenophobia and discrimination, with a special focus on discrimination against Christians and members of other religions” of the Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE). From 2012 to 2015 he served as chairperson of the Observatory of Religious Liberty, instituted by the Italian Ministry of Foreign Affairs in order to monitor problems of religious liberty on a worldwide scale.

www.cesnur.org/

Related articles

  • Świadkowie Jehowy a unikanie kontaktów. 4. Jak wygląda sprawa osób małoletnich?

    Świadkowie Jehowy a unikanie kontaktów. 4. Jak wygląda sprawa osób małoletnich?

  • Rapport 2022 de la MIVILUDES : de la négligence à la diffamation

    Rapport 2022 de la MIVILUDES : de la négligence à la diffamation

  • In the Shadow of Russia: Jehovah’s Witnesses and Central Asia

    In the Shadow of Russia: Jehovah’s Witnesses and Central Asia

  • The 2022 Report of the MIVILUDES: From Sloppiness to Slander

    The 2022 Report of the MIVILUDES: From Sloppiness to Slander

Keep Reading

  • Korelov Insists: Jehovah’s Witnesses and Other “Cults” Ready to Overthrow the Putin Regime
    Korelov Insists: Jehovah’s Witnesses and Other “Cults” Ready to Overthrow the Putin Regime

    The Russian anti-cult lawyer claims that Islamic terrorists, Scientologists, and “Indian Satanists” all work together with the Witnesses and prepare a coup.

  • Gentse uitspraak in hoger beroep vernietigd: Jehovah’s Getuigen mogen het beleid om te mijden vrijelijk onderwijzen en toepassen in België
    Gentse uitspraak in hoger beroep vernietigd: Jehovah’s Getuigen mogen het beleid om te mijden vrijelijk onderwijzen en toepassen in België

    Het Gentse Hof van Beroep bekritiseert het vonnis in eerste aanleg en beslist dat het mijdingsbeleid wordt beschermd door de principes van godsdienstvrijheid.

  • Запрет Свидетелей Иеговы в Таджикистане является незаконным – по утверждению Комитета ООН по правам человека
    Запрет Свидетелей Иеговы в Таджикистане является незаконным – по утверждению Комитета ООН по правам человека

    Комитет ООН постановил, что отказ от военной службы по соображениям совести, обращение в свою веру и утверждение об «истинности своей религии» не могут быть основанием для запрета.

  • Russia—Sensational Revelations: Jehovah’s Witnesses Prepare An Anti-Putin Coup
    Russia—Sensational Revelations: Jehovah’s Witnesses Prepare An Anti-Putin Coup

    FECRIS-connected anti-cult lawyer Alexander Korelov claims he has all the evidence:  Russia will react and “destroy the United States, the spiritual garbage dump of humanity.”

Primary Sidebar

Support Bitter Winter

Learn More

Follow us

Newsletter

Most Read

  • Pro-Chinese Propaganda by The World Muslim Communities Council: Uyghurs Strike Back by Gulfiye Y
  • Zhanargul Zhumatai: “Help Me, I Just Want to Leave China” by Ruth Ingram
  • L. Ron Hubbard, Scientology, and the Visual Arts. 1. The Aesthetic Mind by Massimo Introvigne
  • Stricter Rules on Private Tutoring Protect Ideology Rather than Parents by Wang Zhipeng
  • Japan Religious Donations Law. 4. The Return of Brainwashing by Massimo Introvigne
  • Hong Kong: Christian Scholar Peng Manyuan Released but Not Rehabilitated by Gladys Kwok
  • The Weaponization of the CCP’s “Zero COVID” Against Tibet by Marco Respinti
  • L. Ron Hubbard, Scientology, and the Visual Arts. 3. Art as Communication by Massimo Introvigne
  • L. Ron Hubbard, Scientology, and the Visual Arts. 4. Art and Illustration by Massimo Introvigne
  • L. Ron Hubbard, Scientology, and the Visual Arts. 5. Professionals vs. Amateurs by Massimo Introvigne

CHINA PERSECUTION MAP -SEARCH NEWS BY REGION

clickable geographical map of china, with regions

Footer

Instant Exclusive News
Instant Exclusive News

EDITORIAL BOARD

Editor-in-Chief

MASSIMO INTROVIGNE

Director-in-Charge

MARCO RESPINTI

ADDRESS

CESNUR

Via Confienza 19,

10121 Turin, Italy,

Phone: 39-011-541950

E-MAIL

We welcome submission of unpublished contributions, news, and photographs. Each submission implies the authorization for us to edit and publish texts and photographs. We reserve the right to decide which submissions are suitable for publication. Please, write to INFO@BITTERWINTER.ORG Thank you.

Newsletter

Follow us

LINKS

orlir-logo hrwf-logo cesnur-logo

Copyright © 2023 · Bitter Winter · PRIVACY POLICY· COOKIE POLICY